Demokrasinews Haber

ABD'de bir temyiz mahkemesi, Salı günü verdiği bir kararla İran yaptırımları davasında yargılanan Halkbank'ın dokunulmazlık talebini reddetti.

Banka, ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımların delinmesine yardımcı olmakla suçlanıyor.

Oy birliğiyle alınan kararda, 2. ABD Temyiz Mahkemesi, yüzyıllardır uygulanan genel hukuk ilkeleri uyarınca yabancı devletlere ait şirketlerin ticari, hükümet dışı faaliyetlerle ilgili "ABD kovuşturmasından kesinlikle muaf olması için" hiçbir temelin bulunamadığı belirtildi.

Daire Yargıcı Joseph Bianco, Manhattan merkezli temyiz mahkemesinin, ABD Adalet Bakanlığı'nın Halkbank'ı kovuşturabileceği yönündeki yürütme organının kararına saygı göstermesi gerektiğini söyledi.

Bianco ayrıca, "Bazı önceki davalar devlete ait şirketlere hükümet davranışlarına dayalı olarak dokunulmazlık sağlasa da, genel hukuk bu tür şirketlerin ticari faaliyetleri nedeniyle kovuşturulmasına bağımsız bir engel koymuyor," ifadelerini kullandı.

Temyiz mahkemesi heyeti, ABD Yüksek Mahkemesi'nin Nisan 2023'te alınan ilgili kararının ardından davayı ikinci kez değerlendiriyordu.

Halkbank, çoğunluğu Türk devletine ait olduğu için egemen dokunulmazlığı bulunduğunu, bu yüzden ABD'de yargılanamayacağını savunuyor. Hakkındaki Türkiye, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde kurulu paravan şirketler aracılığıyla banka dolandırıcılığı, kara para aklama ve komplo iddialarını reddediyor.

Savcılar Halkbank'ı İran'ın yaptırımlar kapsamında sadece gıda ve temel ihtiyaç malzemesi alma için kullanabileceği petrol ve doğal gaz gelirlerini önce altına daha sonra da nakite çevirerek İran'ın kendi istediği gibi kullanmasına izin vermekle suçluyor. İddialara göre banka İran'ın 20 milyar doları gizlice transfer etmesini sağladı bunun en az 1 milyar dolarını da ABD finansal sistemini kullanarak akladı.

Halkbank ise itirazını 1976 tarihli Yabancı Egemen Dokunulmazlıkları Kanunu'na (FSIA) dayandırıyor. Bu kanuna göre Amerikan mahkemeleri yabancı ülkeler aleyhine davaları göremiyor. Beyaz Saray bu konuda kanunun adli davaları kapsamadığı, kapsamış olsaydı bile bankanın faaliyetlerinin ticari aktivitelerde suistimal nedeniyle egemen dokunulmazlığının istisnaları kapsamında olacağı yönünde görüş bildirmişti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2019 yılında açılan dava ile ilgili "hukuksuz ve çirkin" tanımlamasında bulunmuş ve Ankara ile Washington arasındaki ilişkiler gerilmişti.

(euronews)